Haklı Nedenle Fesih Kıdem Tazminatı Ödenir mi?

Türk İş Kanunu’na göre işçi ya da işveren, haklı bir neden oluştuğunda sözleşmeyi derhâl ve bildirim süresi olmaksızın sona erdirebilir. Peki haklı nedenle fesih kıdem tazminatı ödenir mi? Genel kural şöyledir:

İşçi, İş Kanunu m. 24’te sayılan haklı sebeplerle sözleşmeyi feshederse, kıdem tazminatına hak kazanır; ancak ihbar tazminatı alamaz.

İşveren, İş Kanunu m. 25 hükmüne göre sözleşmeyi haklı nedenle feshederse, normalde kıdem tazminatı vermek zorundadır. Ancak madde 25/2’de belirtilen ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı haller (örneğin hırsızlık, cinsel taciz, güveni kötüye kullanma gibi) söz konusuysa, işçiye kıdem tazminatı ödenmez.

Dolayısıyla işçi açısından haklı nedenle fesih derse, kıdem tazminatı alma hakkı korunur; ama işveren açısından, kötü niyetli veya ahlaka aykırı davranış temelinde yapılan haklı fesihlerde kıdem tazminatı hakkı kaybolabilir.

Haklı Sebeple Fesih Usulü Nedir?

Haklı Sebeple Fesih Usulü, haklı fesih hakkının nasıl ve ne zaman kullanılacağını açıklar. İşçi veya işveren, haklı nedeni öğrendiği tarihten itibaren 6 iş günü içinde fesih bildirimini (ihtarname ya da yazılı bildirim) yapmalıdır. Bu süre geçerse hâl haklı fesih hakkı kaybolabilir. Ancak sağlık ya da zorlayıcı sebeplerde süre sınırı aranmaz.

İhtarnamede gerekçenin açıkça belirtilmesi ve işçi açısından taleplerin (kıdem tazminatı, ücret alacakları vb.) net yazılması önemlidir. İşveren ise malzeme iadesi gibi hususları ihtarnamede düzenleyebilir.

İşçinin Haklı Nedenden Fesih Sebepleri

İş Kanunu m. 24’e göre işçinin haklı nedenle fesih sebepleri kabaca üç başlıkta toplanır:

• Sağlık Sebepleri: İşçinin sağlığı tehlikeye giriyorsa ya da bulaşıcı bir hastalık varsa fesih mümkündür ve kıdem tazminatına hak kazanır.
• Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Aykırı Haller: Ücretin ödenmemesi, mobbing, şeref ve haysiyete saldırı, cinsel taciz gibi durumlarda işçi haklı nedenle feshederek kıdem tazminatı alabilir.
• Zorlayıcı Sebepler: Bir haftadan fazla süreyle çalışmayı engelleyen deprem, sel, salgın gibi dışsal nedenler varsa, işçi derhal fesih hakkını kullanabilir ve kıdem tazminatı talep edebilir.

Bu sebeplerden herhangi biri gerçekleşirse işçinin fesih hakkı doğar, süresi içinde derhal fesih bildirimi yapılmalıdır.

Haklı Sebeple Fesih İhtarname Örneği

Aşağıda işçinin haklı nedenle fesih için gönderebileceği kısa bir örnek ihtarname metni yer almaktadır:

“…… / …… / 2025 tarihli …… tarihli iş sözleşmemize dayanarak, iş yerinde tarafıma ödenmeyen ücret, fazla mesai ve tatil alacaklarımın yanı sıra kıdem tazminatımın da eksiksiz olarak ödenmesini talep ediyorum. Haklı nedenle fesih hakkımı kullanarak, iş sözleşmemi derhal feshediyorum. Ödemelerin en geç 6 iş günü içinde tarafıma yapılmasını arz ederim.”

Bu örnek ihtarname, işçinin haklı nedenle fesih ve kıdem tazminatı talebini açıkça belirtir. Talep edilen süre içinde ödeme yapılmazsa arabuluculuğa başvurma ya da iş mahkemesi süreci başlatılabilir.

Haklı Sebeple Fesih Süresi – Bildirim Zamanı

6 iş günü kuralı: Hem işçi hem işveren haklı nedeni öğrendikten sonra 6 iş günü içinde fesih bildirimini yapmalıdır. Aksi durumda haklı fesih hakkı düşer.

Bir yıllık süre: Haklı neden gerçekleştiği tarihten itibaren en geç bir yıl içinde fesih kullanılmazsa hak düşer (istisnasız hâller hariç — sağlık ve zorlayıcı nedenler gibi). Maddi çıkar sağlanan durumlarda bu süre aranmaz.

Haklı Sebeple Fesih Kıdem Tazminatı – Hangi Durumlarda Ödenir?

İşçi kaynaklı haklı fesih: İşçi, haklı nedeni öğrendikten sonra bildirim süresi tanımadan feshettiğinde kıdem tazminatına hak kazanır; ihbar tazminatı verilmez.

İşveren kaynaklı haklı fesih: Eğer fesih nedeni İş Kanunu m. 25/II dışındaki maddelere (örneğin sağlık, zorlayıcı neden, tutukluluk vb.) dayanıyorsa, işçi kıdem tazminatı alabilir. Yalnızca m. 25/II’de sayılan ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı hallerde işçi kıdem tazminatından yoksun bırakılabilir.

İşveren Haklı Nedenden Fesih İhtarname Usûlü

İşveren de haklı nedenle feshini düzenlerken yazılı bildirim yapmalı; genellikle iadeli taahhütlü veya elden imza karşılığında iletilmelidir. Fesih gerekçesi açıkça yazılmalı, örneğin malzeme iadesi veya çalışma koşullarıyla ilgili bildirim yer almalıdır. İşveren de 6 iş günlük süreye uymalıdır.

En Önemli Hususlar

İhbar tazminatı: Haklı nedenle fesihlerde ihbar süresi tanınmadığı için (ne işçiye ne işverene) ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü bulunmaz.

Kıdem tazminatı: İşçi haklı nedenle feshederse kıdem tazminatı kazanır. İşveren fesih yapıyorsa ancak ahlak‑iyi niyet kurallarını ihlal eden maddelere dayanıyorsa kıdem tazminatı ödenmez. Diğer hallerde işçiye ödenir.

Fesih süresi: Hem işçi hem işveren, haklı nedeni öğrendikten itibaren 6 iş günü içinde fesih bildirimini gerçekleştirmeli; aksi durumda haklı fesih hakkı kaybolur.

Arabuluculuk ve dava: İhtarname sonrası ödeme yapılmazsa İş Hukuku kapsamında arabuluculuk başlatılabilir; anlaşmazlık hâlinde iş mahkemesine başvurulabilir.

Sonuç olarak haklı nedenle fesih usulü; işçi ya da işveren açısından, fesih nedeninin türüne, bildirim süresine ve fesih yöntemine bağlı olarak kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı haklarını belirler. İşçi haklı nedenle fesih yaparsa kıdem tazminatı alabilir; işveren ise ancak m. 25/II dışındaki hukukî gerekçelere dayanırsa kıdem tazminatı öder.

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Servet DEMİR