Yabancılar ve Vatandaşlık Hukuku

Türkiye, her geçen gün daha fazla yabancıya kapılarını açan bir ülke konumundadır. Özellikle globalleşen günümüz dünyasında insanlar, iş, evlilik, eğitim, sağlık, turizm, savaş gibi sebeplerle sıklıkla başka ülkelere göç edebilmektedirler.

Gelişen ve ilerleyen dünyamızda yabancı unsurlu meseleler arttığından dolayı yabancılar ve vatandaşlık hukuku her geçen önemini arttırmaktadır.

İçindekiler

Yabancılar ve Vatandaşlık Hukuku Nedir?

Yabancılar hukuku, herhangi bir sebeple yabancılık unsuru içeren iş, eğitim, ticaret, sağlık, turizm, savaş gibi konular sebebiyle Türkiye’ye gelen yabancıların bu alanda yaşadıkları uyuşmazlıkları konu alan hukuk dalıdır.

Vatandaşlık hukuku ise yabancılar hukukuna göre daha dar bir alanı kapsamaktadır. Vatandaşlık hukukunda yabancıların Türk Vatandaşlığını kazanımı ve Türk vatandaşlarının vatandaşlığını kaybetmesi gibi konular ele alınır. Özetle vatandaşlık hukuku vatandaşlık kavramı üzerinde durmaktadır.

Türk Vatandaşı Olmak İçin Ne Yapılır?

Bazı ülkelerde vatandaşlık kazanımı toprak esasına göre yani doğumun gerçekleştiği yere göre belirlenirken Türkiye gibi bazı ülkelerde ise vatandaşlık toprak esasına değil anne ve/veya babanın Türk vatandaşı olması kıstasına göre belirlenir. Yabancıların vatandaş olmak için başvurduğu yol sonradan kazanmadır.

Yabancı uyruklu veya vatansız kişilerin Türk vatandaşlığını elde etmesi ise başka usullerle mümkün olabilmektedir.

Her vatandaşlık elde etme yolu apayrı şartlar istediği ve zorlu süreçlerden geçilmesi sonucu tamamlandığı için kişilerin bu süreçte profesyonel bir yabancılar hukuku avukatından hukuki yardım alması gerekir.

5901 Sayılı Türk vatandaşlığı Kanunu’na göre Türk vatandaşlığı farklı yollarla elde edilebilmektedir. Bu yolları kısaca belirtecek olursak;

Genel yolla vatandaşlığın kazanımı-Yetkili makam kararı ile vatandaşlık kazanımı(TVK m.10, 11)
Evlilik yoluyla vatandaşlık kazanımı(TVK m.16)
Yatırım yoluyla vatandaşlık kazanımı(TVK uygulama Y. m.20)
Evlat edinme yoluyla kazanımı(TVK m.17)
İstisnai yolla vatandaşlık kazanımı(TVK m.12)

Yukarıda sayılan her vatandaşlık kazanım yolu kendi içerisinde şartları, gerekli belgeler, kararı veren makam bakımından farklılık arz edebilmektedir.

Vatandaşlık Hukuku Avukatı Tarafından Verilen Hizmetler

Vatandaşlık konusu ile ilgili hukuki problemi olan kişilerin vatandaşlık hukuku avukatına başvurmasındaki önemden söz etmiştik. Vatandaşlık hukuku ile ilgili işlemlerde çeşitli belgeler ve birçok şart aranır. Bu nedenle bireyler işlemlerini bir avukatla yapmalıdır.

Vatandaşlık hukuku avukatı, gerek vatandaşlık işleri, gerekse yabancıların Türkiye içerisinde dâhil oldukları vatandaşlık hukukunu ilgilendiren her hukuki işlemde hizmet verebilir.

Vatandaşlık başvurusu, ikamet izni, çalışma izni gibi konular vatandaşlık hukuku avukatının hizmet alanları arasındadır.

Bireyin vatandaşlık hukuku avukatından yardım almasındaki başlıca sebepler;

Yukarıda değinilen her vatandaşlık kazanım yolu için hizmet alma, gerekli işlemleri takip edip faaliyete geçme.
Türk vatandaşlığından çıkış için hukuki yardım.
Yabancıların Türkiye’de kısa dönem ve uzun dönem ikamet izinlerinde hukuki işlemler konusunda yardımcı olmak ve işlemleri takip etme. Bu yardım türü taşınmaz kazanımı, eğitim, tedavi görme vb. sebeplerle olabilir.(6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu m.30 vd.)
Tüm bu faaliyetler sonucu olumsuz netice alınması sebebiyle hukuki yollara başvurma.

Bu kadar geniş alana sahip vatandaşlık hukukunda bireylerin hukuki yardım almadan hareket etmeleri durumunda zararları söz konusu olacaktır. İşlemlerde yaşanacak en ufak aksaklık büyük problem doğuracak ve işlemler sekteye uğrayacaktır. Bundan dolayı avukat yardımı önem arz eder.

Turkuaz Kart Nedir?

Turkuaz kart, Türkiye’ye çeşitli şekillerle faydası dokunabilecek ve bazı belirli özellikler taşıyan yabancılara ve hatta yakınlarına tanınan süresiz ikamet ve çalışma izni hakkı veren kart türüdür.

Bu kartın kapsamı 30007 Sayılı Turkuaz Kart Yönetmeliğinde düzenlenmiştir. Turkuaz kart sahipleri süresiz çalışma ve oturma izni gibi önemli haklara sahip olur. Buna karşılık turkuaz kart sahibi kişilerin yakınları süresiz çalışma iznine değil yalnızca süresiz ikamet iznine sahiptirler.

Yönetmeliğin 5. maddesinde kimlere turkuaz kart verileceği düzenlenmiştir. Bu maddede, nitelikli işgücü saylayacak kişiler, yatırımcılar, bilim insanları, kültürel sanatsal ve sportif alanda başarılı olanlar ve Türk kültürünün uluslararası alanda tanınmasına yardımcı olan Türk devletinin menfaatine işler yapan kişiler turkuaz kart alabilecek kişiler arasında bulunmaktadır. Ayrıca bu kişilerin Türk kamu düzeni ve milli güvenliğe tehdit olmamaları gerekir.

Gayrimenkul Satın Alarak Türk Vatandaşı Olmak

Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığının kazanımı çeşitli yatırım yolları ile mümkündür. TVK uygulama yönetmeliğinin 20. maddesinde bu yollar belirtilmiştir. Sabit döviz yatırımı, tahvil yatırımı, işgücü oluşturma vs. bu yatırım türlerinden birine başvurularak vatandaşlık kazanılabilir. Buna ek olarak ilgili yönetmeliğin 2.maddesinin b bendine göre;

“En az 400.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz tutarındaki taşınmazı tapu kayıtlarına üç yıl satılmaması şerhi koyulmak şartıyla satın aldığı veya kat mülkiyeti ya da kat irtifakı kurulmuş, en az 400.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz tutarı peşin olarak yatırılan ve tapu siciline üç yıl süreyle devir ve terkini yapılmayacağı taahhüdü şerh edilmek şartıyla noterde düzenlenmiş sözleşme ile taşınmazın satışının vaat edildiği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca tespit edilen” kişiler Türk vatandaşlığına hak kazanmış olur.

Bu madde Mayıs 2022’den önce 250 bin ABD doları iken şu an 400 bin ABD doları olarak değiştirilmiştir.

Yabancıların Türk Vatandaşı Olmasına Kim Karar Verir?

Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen kişiler yurt içindelerse Valiliklere, yurtdışındalarsa dış temsilciliklere başvurmak zorundadırlar. Sonradan Türk vatandaşlığının kazanılması durumu için TVK m.10/2’de “Bu Kanun uyarınca sonradan Türk vatandaşlığının kazanılmasında uygulanacak temel ilke ve esaslar ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşleri alınmak suretiyle Bakanlıkça belirlenir.” Burada bakanlıktan kasıt, TVK m.3’te tanımlar başlığı altında İçişleri Bakanlığıdır. Buna karşılık aynı kanunun 12. maddesinde Türk Vatandaşlığının Kazanılmasında İstisnai Haller başlığı altında;

“Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla Cumhurbaşkanı kararı ile aşağıda belirtilen yabancılar Türk vatandaşlığını kazanabilirler”

Bu durumda istisnai hallerde vatandaşlık kazanım durumunda kararı Cumhurbaşkanı verir. Türk vatandaşlığının kazanımı ile ilgili genel usul ise, madde TVK m. 19’da düzenlenmiştir. Bu hükme göre:

(1) Yetkili makam kararı ile Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancılardan başvuru için gerekli şartları taşıyanların adına vatandaşlık dosyası düzenlenir ve karar verilmek üzere Bakanlığa gönderilir. Bakanlıkça yapılacak inceleme ve araştırma sonucunda durumu uygun bulunanlar Bakanlık kararı ile Türk vatandaşlığını kazanabilirler, uygun görülmeyenlerin talepleri ise Bakanlıkça reddedilir.
(2) 12. madde uyarınca Türk vatandaşlığını kazanma işlemleri Bakanlıkça yürütülür.

Vatandaşlık Hukuku Hangi Hukuk Dalı İçinde Yer Alır?

Vatandaşlık hukuku, bireylerin Türk vatandaşlığını kazanması veya Türk vatandaşlığından çıkması durumları düzenlediği ve birey ile devlet arası bir iş olduğundan Kamu Hukukuna dâhildir. Vatandaşlık hukukunda Özel Hukuk gibi karşılıklı iki bireyin eşit düzlemde hukuki işlem yapması söz konusu değildir. Taraflardan biri doğrudan devlettir. Devletin yaptığı işlemlerde karşı tarafın onayına bağlı olması veya karşı tarafla eşit olması söz konusu değildir. Gelen talepleri tek taraflı olarak değerlendirir ve uygun görürse onaylar veya reddeder.

Vatandaşlık Türleri Nelerdir?

Türk vatandaşı olmak başvurulabilecek vatandaşlık türleri birden fazladır. Bunlara örnek olarak, doğum esasına göre vatandaşlık yani anne babanın veya birinin Trük vatandaşı olması, yetkili makam kararıyla vatandaşlık ve istisnai yol ile vatandaşlığı verebiliriz.

Sonuç

Yukarıda çeşitli başlıklar altında zikredildiği gibi, yabancılar hukuku ve vatandaşlık hukuku üzerine yapılacak bir işlemde, örneğin vatandaşlığa alınmak için başvuru, ikamet veya çalışma izni gibi, avukat yardımının olmaması düşünülemez. Sözü geçen işlemler baştan sona karmaşık olan ve düzenli ve hukuki bilgi ile ilerleme sağlanması gereken işlemlerdir. Vatandaşlık ve Yabancılar Hukukuna ilişkin iş ve davalarınızın takibi için uzman avukat kadromuzla iletişime geçebilirsiniz.