Yürütmenin Durdurulması Kararı Nedir?

Yürütmenin durdurulması, idari işlemin hukuka aykırılığı ileri sürülerek açılan iptal davası veya vergi davasında, dava sonuçlanıncaya kadar işlemin uygulanmasının geçici olarak durdurulmasıdır. İYUK m. 27’ye göre, YD kararı bir ihtiyati hukuki koruma niteliğindedir ve telafisi güç zararların doğmasını engellemeyi amaçlar.

Yürütmenin Durdurulması Kararı Şartları

İYUK m. 27/2’ye göre yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için iki şartın birlikte gerçekleşmesi gerekir:

• İdari işlemin açıkça hukuka aykırı olması,
• İşlemin uygulanması hâlinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması.

Bu iki şart bir arada bulunduğunda, mahkeme yürütmenin durdurulmasına karar verebilir. Bu bağlamda, yürütmenin durdurulması şartları hukuki korumanın sınırlarını çizmektedir.

Yürütmenin Durdurulması Talebi Üzerine Verilecek Kararlar

Mahkeme, yürütmenin durdurulması talebi üzerine aşağıdaki şekilde karar verebilir:

• Talebin kabulü (YD kararı),
• Talebin reddi,
• Telafisi güç veya imkânsız zarar olasılığını değerlendirmek için karşı tarafın savunmasını isteme ve bu yönde ara karar kurma.

Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilemeyecek Haller

Aşağıdaki durumlarda YD kararı verilmesi mümkün değildir:

• Kanunun açıkça YD yasağı getirdiği durumlar (Örn: bazı OHAL işlemleri),
• Askıya alınmış veya hukuki etkisi sona ermiş işlemler,
• İcra edilebilirlik kabiliyeti olmayan idare kararları,
• Kişisel haklar doğurmamış hazırlık işlemleri.

Yürütmenin Durdurulması Kararı Nasıl Verilir?

Yürütmenin Durdurulması kararı verilebilmesi için davacının bir yürütmenin durdurulması talebi sunması gerekir. Talep dava dilekçesinde yapılabileceği gibi, sonradan da sunulabilir.

Mahkeme, talebi değerlendirdikten sonra:

• Esas hakkındaki karar verilinceye kadar işlemin yürütülmesini durdurabilir,
• Gerekiyorsa davalı idareden savunma alabilir,
• Şartların bulunmadığına kanaat getirirse talebi reddeder.

Yürütmenin Durdurulması Kararına Karşı Nasıl İtiraz Edilir?

YD kararına karşı 7 gün içinde itiraz edilebilir. (İYUK m. 27/7)

• İtiraz kararı veren mahkemeye değil, üst yargı merciine (bölge idare mahkemesi / Danıştay ilgili dairesi) yapılır.
• Yürütmenin durdurulması kararına karşı 7 günlük itiraz süresi hak düşürücüdür.
• İtiraz üzerine verilen karar kesindir.

Temyiz ve İstinaf İstemlerinde Yürütmenin Durdurulması

İYUK md. 52’ye göre istinaf veya temyiz başvurusu tek başına yürütmeyi durdurmaz. Taraflar, istinaf veya temyiz dilekçelerinde ayrıca yürütmenin durdurulması talep edebilir. İstinaf aşamasında yürütmenin durdurulması Bölge İdare Mahkemesi; temyizde ise Danıştay tarafından incelenir. 

Yürütmeyi Durdurma Kararının Uygulanması

YD kararı verildiğinde:

• İdare, işlemi uygulamaya hemen son vermekle yükümlüdür,
• İşlem nedeniyle başlatılmış cebri icra durur,
• Vergi davalarında tahsilat işlemleri durur, hacizlerin kaldırılması gerekebilir.

İYUK md. 28’e göre idarenin YD kararını gecikmeksizin uygulaması zorunludur bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden itibaren 30 günü geçemez.

Yürütmenin Durdurulması Kararının Sonuçları

• İşlemin hukuki etkisi geçici olarak ortadan kalkar.
• Taraflar açısından hukuki güvenlik sağlanır.
• Telafisi güç zararların oluşması engellenir.
• Nihai karar verilinceye kadar idare işlem tesis edemez veya işlemden kaynaklanan yaptırımları uygulayamaz.

Yürütmenin Durdurulması Kararına İtiraz Dilekçesi Örneği

….. İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞINA
                                                                                                (Yürütmenin Durdurulması Taleplidir)

DAVACI : 

VEKİLİ :
DAVALI :
DAVA KONUSU : …/…/20… tarihli ve … sayılı idari işlemin iptali ile yürütmenin durdurulması talebimizden ibarettir.

AÇIKLAMALAR

1. İşlemin Özeti

Davalı idare tarafından tesis edilen “… tarihli … sayılı işlem” ile müvekkil hakkında … uygulanmış olup, işlem açıkça hukuka aykırıdır. Bu nedenle, işleme karşı yürütmenin durdurulması talepli iptal davası açma zorunluluğu doğmuştur.

2. İşlemin Açıkça Hukuka Aykırı Olması

İYUK m. 27/2 uyarınca yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için öncelikle işlemin açıkça hukuka aykırı olması gerekmektedir.

Somut olayda:

• İşlem … yönüyle hukuka aykırıdır,
• İşlem tesis edilirken mevzuat hükümleri (örneğin … Yönetmeliği m. …) uygulanmamıştır,
• Yetki, şekil ve sebep unsurları açısından açık bir hukuka aykırılık bulunmaktadır.

Bu yönüyle idari işlemin hukuka aykırılığı açık ve belirgindir.

3. Telafisi Güç veya İmkânsız Zarar Doğacak Olması

Uyuşmazlık konusu işlemin uygulanmaya devam etmesi hâlinde:

• Davacının ekonomik, mesleki ve kişisel haklarında telafisi güç zararlar doğacaktır,
• İşlem uygulanmaya devam edilirse geri dönüşü olmayan sonuçlar meydana gelecektir.

YD kararının verilmemesi, davacının anayasal haklarının ihlaliyle sonuçlanacaktır.

4. Yürütmenin Durdurulması Şartlarının Oluştuğu

İYUK m. 27/2’de yer alan iki şartın da oluştuğu açıkça görülmektedir:

• İşlem açıkça hukuka aykırıdır,
• Davacı açısından telafisi güç zarar doğmaktadır.

Bu nedenle yürütmenin durdurulması kararı verilmesi zorunludur.

HUKUKİ SEBEPLER

• 2577 sayılı İYUK m. 2, 27, 28,
• Anayasa m. 125,
• Danıştay içtihatları,
• İlgili yönetmelik ve mevzuat.

DELİLLER

• İdari işlem,
• Başvuru dilekçeleri,
• Resmî kayıt ve belgeler,
• Her türlü yasal delil.

SONUÇ ve İSTEM

Yukarıda açıklanan nedenlerle;

1. Davalı idarece tesis edilen … tarihli ve … sayılı işlemin yürütmesinin durdurulmasına,
2. Yargılama sonunda işlemin iptaline,
3. Yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davalı idareye yükletilmesine, karar verilmesini saygıyla arz ve talep ederim.

Davacı / Vekili
Ad – Soyad
İmza

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Ali Numan ÖZTÜRK