Kasten Öldürme Suçu ve Cezası (TCK m. 81)
Kasten öldürme suçu kişinin, bir başkasının yaşamını kasten sona erdirmesi, onu öldürmesidir. Kasten insan öldüren kişi müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.
Kasten öldürme suçu Türk Ceza Kanunu’nun 81. Maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu maddeye göre, “Bir insanı kasten öldüren kişi, müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.”
Kasten Öldürme Suçu Nedir?
Hukuk düzeni içinde en üstün değer insan yaşamıdır. Kasten öldürme suçu bir insanın işleyebileceği en ağır suçlar arasında yer almaktadır. Bu suçta kişi bilerek ve isteyerek bir başkasının yaşamına son vermektedir. Fail her şekilde başkasının hayatına son verebilir. Bu yönüyle bu suç serbest hareketli suç niteliğindedir.
Kasten Öldürme Suçu Nasıl İşlenir?
Kasten öldürme suçu her çeşit hareketle işlenebilir. Bu nedenle serbest hareketli suç olarak tanımlanır. Ateşli, delici, kesici silahla, taşla, zehirle ve öldürmeye elverişli her türlü hareketle bu suçun işlenmesi mümkündür.
Bu suçun icrai hareket gibi ihmali hareketle işlenmesi de mümkündür. Yani belli bir davranışta bulunmakla yükümlü kişi, kasten ihmali davranarak ölüme sebep olursa ihmali suretle kasten öldürme suçundan bahsedilir.
Kasten Öldürme Suçu Kime Karşı İşlenebilir?
Kasten öldürme suçu ancak yaşayan bir insana karşı işlenebilir. Bu nedenle henüz anne karnında olan cenine karşı ve zaten ölü bir kişiye karşı işlenmesi mümkün değildir.
Yaşama olgusu ise kalp ve dolaşım faaliyeti değil beyin ölümünün gerçekleşmesine bağlıdır. Yani beyin ölümü gerçekleşmiş bir kişiye karşı bu suç işlenemez.
Kasten Öldürme Suçunun Cezası Nedir?
Türk Ceza Kanunu m. 81’e kasten başkasını öldüren kişiye müebbet hapis cezası verilir. Bu cezadan kasıt kişinin yaşamının sonuna dek hapishanede kalmasıdır.
Cezayı Artırıcı Nitelikli Haller Nelerdir?
Kasten öldürme suçunun nitelikli halleri TCK m. 82’de düzenlenmiştir.
Bu maddede düzenlenen nitelikli haller şu şekildedir;
- Tasarlayarak,
- Canavarca hisle veya eziyet çektirerek,
- Yangın, su baskını, tahrip, batırma veya bombalama ya da nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanmak suretiyle,
- Üstsoy veya altsoydan birine ya da eş, boşandığı eş veya kardeşe karşı,
- Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,
- Kadına karşı,
- Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle,
- Bir suçu gizlemek, delillerini ortadan kaldırmak veya işlenmesini kolaylaştırmak ya da yakalanmamak amacıyla,
- Bir suçu işleyememekten dolayı duyduğu infialle,
- Kan gütme saikiyle,
- Töre saikiyle.
Silahla Kasten Öldürme Suçu ve Cezası
Silah kavramından ne anlaşılacağı Türk Ceza Kanunu m. 6/1-f’de belirtilmiştir. Nitelikli hallerin düzenlendiği madde 82’de suçun işleniş biçimi açısında nitelikli haller tek tek sayılmıştır. Ancak bunlar arasında silahla işlenmesi sayılmadığından bu şekilde işlenmesi durumunda da(diğer nitelikli hallerden biri yer almıyorsa) müebbet hapis cezası verilir.
Tasarlayarak (Taammüden) Kasten Adam Öldürme Suçu ve Cezası
Suç ani bir kararla işlenmişse yani suç kararının alınmasıyla icra hareketlerinin başlaması arasında kayda değer bir süre geçmemiş ise ani kasttan bahsedilir. Tasarlama ise bir suçu önceden iyice düşünüp taşınarak işleme kastı olarak tanımlanır.
Tasarlama plan kurma teorisi çerçevesinde açıklanır. Fail suçu işleyeceği yeri, zamanı, şekli ve kaçışını önceden planlar. Tasarlayarak öldürme, TCK m. 82’de düzenlenmiştir. Bu durum nitelikli hal olduğu verilecek ceza ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır.
Canavarca Hisle veya Eziyet Çektirerek Adam Öldürme Suçu ve Cezası
Canavarca hisle veya eziyet çektirerek öldürme suçu TCK m. 82’de nitelikli haller arasında düzenlenmiştir. Burada iki ayrı suç işleme durumu söz konusudur. Bunlardan ilki yani canavarca histe failin durumu, eziyet çektirerek öldürmede ise fiilin işleniş şekline ilişkin bir düzenleme mevcuttur.
Canavarca his, insan yaşamının ortadan kaldırılmasından duyulan zevki tatmin etmek ya da kişinin acıma hissi olmaksızın bir başkasını öldürmesi şeklinde tanımlanabilir.
Eziyet, kişinin hemen öldürmeyip acı ve ıztırap çektirilerek öldürülmesi olarak tanımlanabilir. Burada fail, acı ve ızdırap çektirme amacıyla hareket etmektedir. Bu anlamda fail kişiyi hemen değil, bir süreç içerisinde mağduru öldürür. Mağdurun daha çok acı çekmesi için süreci uzatır. Bu iki nitelikli hal için de diğer nitelikli hallerde olduğu gibi ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası öngörülmüştür.
Kan Gütme Amacıyla Adam Öldürme Suçu ve Cezası
Kan gütme, kan davası olarak açıklanabilir.
Kan gütmeden söz edebilmek için aşağıdaki şartlar gerekir;
- İki taraf arasında önceden bir öldürme olayının gerçeklemiş olması gerekir.
- Bu olayın üzerinden çok kısa olmayan bir zamanın geçmiş bulunması gerekir.
- Öldürme eylemi kan davasından kaynaklanmalıdır. Yani kan davası olmasaydı öldürme eylemi de olmayacaktı diyebilmemiz gerekir.
İlk öldürme eyleminin faili ikinci öldürme eyleminin mağduru olmak zorunda değildir. İkinci öldürme eylemi başkasına da yönelebilir. Kan gütme saikiyle öldürmede de verilecek ceza ağırlaştırılmış hapis cezasıdır.
Namus ve Töre Amacıyla İnsan Öldürme Suçu ve Cezası
Töre saikiyle insan öldürme suçu Türk Ceza Kanunu m. 82/1-k bendinde düzenlenmiştir. Töre, sözlükte, “bir toplulukta benimsenmiş, yerleşmiş davranış ve yaşama biçimlerinin, kuralların, görenek ve geleneklerin, ortaklaşa alışkanlıkların, tutulan yolların bütünü, âdet”, ‘‘bir toplumdaki ahlaki davranış biçimleri, adap’’ şeklinde tarif edilmektedir.
Saik ise kasttan önce gelen ve kastı hazırlayan bir duygu ve düşüncedir. Töre saikiyle öldürmenin varlığından söz edebilmek için öldürme fiilinin törelerin, gereklerine uygun bir görevi yerine getirmek adına işlenmesi gerekir. Bu suçta kan gütme saikiyle öldürmede olduğu gibi haksız tahrik sebebiyle ceza indirimi uygulanmaz. Töre saikiyle öldürmede verilen ceza ağırlaştırılmaz müebbet hapis cezasıdır.
Kamu Görevlisinin Kasten Öldürülmesi Suçu ve Cezası
Kamu görevlisinin öldürülmesi de kasten öldürmenin nitelikli hallerinden biridir. Burada kamu görevlisinin öldürülmesi sebebiyle nitelikli halin uygulanması için kamu görevlisinin görevi sebebiyle öldürülmesi gerekir.
Örneğin haciz mahalline giden avukatın borçlu tarafından haciz yapılmaması için öldürülmesi durumunda burada nitelikli hal uygulanır. Kamu görevlisinin görevi nedeniyle öldürülmesi nedeniyle faile ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilir.
Çocuğu, Kendini Savunamayacak Kişiyi Kasten Öldürmenin Cezası
Çocuğun veya beden ya da ruh bakımında kendini savunamayacak halde olan kişinin kasten öldürülmesi durumunda nitelikli hal söz konusu olur. Çocuk deyiminden kasıt, 18 yaşını tamamlamamış kişi anlaşılır.
Beden veya ruh bakımından kendini savunmayacak kişi ise bedensel veya zihinsel olarak engelli kişi veya uykuda olup savunmasız olan kişi ya da sarhoş olduğu için kendini savunamayacak kişi olabilir. Ancak fail kişinin 18 yaşını tamamladığını düşünerek fiili işlediyse ve hataya düştüyse suçun nitelikli halinde hataya düştüğü için bu hatasından yararlanabilir. Bu nitelikli halde verilecek ceza da ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır.
Kasten Adam Öldürme Suçu ve Haksız Tahrik Ceza İndirimi
Haksız tahrik kendisine veya yakınına karşı işlenen haksız saldırı sebebiyle duyulan acı, ıstırap kederin etkisiyle haksız saldırıyı gerçekleştiren faile karşı saldırı yapılması durumunu ifade eder.
Haksız tahrikin düzenlendiği TCK m. 29’a göre;
- Haksız bir fiilin meydana getirdiği hiddet veya şiddetli elemin etkisi altında suç işleyen kimseye, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine onsekiz yıldan yirmidört yıla ve müebbet hapis cezası yerine oniki yıldan onsekiz yıla kadar hapis cezası verilir. Diğer hallerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir.
Madde metninden anlaşılacağı üzere kasten öldürmenin cezası müebbet hapis cezası olduğu için haksız tahrik durumunda verilecek ceza 12 yıl 18 yıl arasında olacaktır.
Kasten Öldürme Suçu ve Meşru Savunma
Meşru müdafaa ceza hukukunda bir hukuka uygunluk sebebidir. Yani failin işlediği tipik suç teşkil eden hareket meşru müdafaa sınırları içerisinde kalıyorsa bu fiil hukuka uygun kabul edilecek ve faile ceza verilmeyecektir.
Meşru müdafaa ise failin kendisine veya üçüncü kişiye karşı o an işlenen, henüz işlenmiş ve işlenmesi kuvvetli olan bir tehlikeye karşı savunma yapması veya savunma amacıyla saldırıya geçmesidir. Örneğin ortada haklı bir sebep yokken evini basan saldırganın kendisine karşı öldürme fiilini işlemek istediğini gören ve saldırıya uğrayan kişinin kendini savunmak için saldırganı öldürmesi durumunda meşru müdafaadan söz edilir.
Meşru müdafaa TCK m. 25/1’de şu şekilde düzenlenmiştir:
- Gerek kendisine ve gerek başkasına ait bir hakka yönelmiş, gerçekleşen, gerçekleşmesi veya tekrarı muhakkak olan haksız bir saldırıyı o anda hal ve koşullara göre saldırı ile orantılı biçimde defetmek zorunluluğu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez.
Madde metninden de anlaşılacağı üzere meşru müdafaanın söz konusu olduğu bir durumda kasten öldürme suçunu işleyen faile ceza verilmez. Bu durum hukuka uyun kabul edilir.
Kasten Adam Öldürme Suçunda Gözaltı ve Tutuklama
Kasten öldürme suçunun işlendiğinden şüphe edilmesi durumunda tıpkı diğer suçlarda olduğu gibi burada da gözaltı tedbirine başvurulur. Bu nedenle kasten öldürme suçunda gözaltına alınmama gibi bir durum söz konusu olmaz.
Tutuklama koruma tedbiri de kasten öldürme suçunun işlenmesi durumunda sıklıkla ve yüksek oranda başvurulan bir tedbirdir. Suçu işlediği iddia edilen fail hakkında somut deliller varsa, kasten öldürme suçu da bir tutuklama nedeni sayıldığından bu suç sebebiyle tutuklama yapılması doğaldır.
Kasten Adam Öldürme Suçu Dava Zamanaşımı
İşlenen suçlar sebebiyle failler hakkında sonsuza dek yargılama yapılamaz. Bir suçun işlenmesi durumunda failler hakkında dava açılabilmesi ve cezalandırma yapılabilmesi bazı sürelere tabii kılınmıştır. Bu sürelere dava zamanaşımı denir.
Dava zamanaşımı Türk Ceza Kanunu madde 66’da düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, cezası müebbet hapis cezası olan suçlar için, suçun işlendiği tarihten itibaren 25 yıl içinde yargılama yapılmalı aksi takdirde dava zamanaşımı söz konusu olur.
Kasten Adam Öldürmeye Teşebbüste Etkin Pişmanlık
Kasten öldürme suçuna teşebbüste etkin pişmanlık gündeme gelmez. Burada gündeme gelecek olan TCK m. 36’da düzenlenen gönüllü vazgeçmedir. Etkin pişmanlık suçun tamamlandığı durumlar için söz konusu olur. Teşebbüs durumunda suç tamamlanmadığı için etkin pişmanlık durumu olmaz.
Gönüllü vazgeçme ise şu şekildedir; fail öldürmek istediği kişiyi yaralar, mağduru öldürebilecekken kendi iradesi ile öldürmekten vazgeçer ve netice olan ölümün gerçekleşmesini engeller.
Gönüllü vazgeçme ise madde 36’da şu şekilde düzenlenmiştir;
- Fail, suçun icra hareketlerinden gönüllü vazgeçer veya kendi çabalarıyla suçun tamamlanmasını veya neticenin gerçekleşmesini önlerse, teşebbüsten dolayı cezalandırılmaz; fakat tamam olan kısım esasen bir suç oluşturduğu takdirde, sadece o suça ait ceza ile cezalandırılır.
Görevli ve Yetkili Mahkemeler Hangileri?
Kasten öldürme suçunda faile verilecek ceza müebbet hapis cezası olduğu için 5235 Sayılı Kanun’a göre görevli mahkeme Ağır Ceza Mahkemesidir. Bu kanunun 12. maddesi şu şekildedir:
- Kanununun kapsamına giren suçlar dolayısıyla açılan davalar ile ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve on yıldan fazla hapis cezalarını gerektiren suçlarla ilgili dava ve işlere bakmakla ağır ceza mahkemeleri görevlidir.
Yetkili mahkeme ise Ceza Muhakemesi Kanunu m. 12/1’e göre suçun işlendiği yer mahkemesidir.
Sonuç
Kasten öldürme suçu hukuk düzeninin en değer verdiği şey olan insan yaşamını korur. Bu yönüyle TCK m. 81 ve 82’de düzenlenen kasten öldürme ve kasten öldürmenin nitelikli halleri büyük önem taşır. Bu suç failin bir kimsenin hayatına kasten son vermesi şeklinde işlenir. Cezası ise müebbet hapis cezasıdır.
