İş Hukuku

İşçi Kodunun Düzeltilmesi Davası

İşten ayrılış bildirgesi, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 25. maddesinde düzenlenmiştir. İş sözleşmesi sona eren sigortalı için işten ayrılmasını takip eden on günlük süre içerisinde işverenleri tarafından SGK’na bildirim yapılmalıdır. Bildirimin, elektronik ortamda yapılması gerekir.

Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılardan, naklen ve iş sözleşmesi sona ermeden, aynı işverenin aynı ya da başka ünitede tescil edilmiş diğer bir işyerinde çalışmak üzere işten ayrılanlar için veya işyerinin aynı il içinde başka bir ünitenin görev bölgesine nakledilmesi halinde eski işyeri numarası üzerinden, yasal süresi dışında verilen sigortalı işten ayrılış bildirgesi, maddenin ikinci fıkrası gereğince süresinde verilmiş sayılır. 

İşten Çıkış Kodu Nedir?

İşten çıkış kodu, sigortalının iş sözleşmesine son verilmesine yönelik gerekçenin, SGK’na bildirilmesidir. İşveren, işten ayrılış bildirgesi ile SGK tarafından belirlenen işten çıkış kodlarından birini, 4857 sayılı Kanun ve işsizlik ödeneği almak için gerekli koşullarını düzenleyen 4447 sayılı Kanuna uygun olarak seçmek sureti ile yapar.

İşten çıkış kodları, 2013-11 sayılı SGK Genelgesi 1. kısım 6. bölümünde yer alan “2.1- İşten ayrılış nedeni” alt başlığındaki işten ayrılış nedenleri tablosunda yer almaktadır. İşten çıkış kodları, kırk dokuz adet olup, 42 ila 50. kodlar, 2021-9 sayılı Genelge ile eklenmiştir. 2021-9 sayılı Genelge ile işçinin ahlaka ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışından dolayı iş sözleşmesinin işveren tarafından feshine ilişkin 29 nolu kod, çıkış kodları arasından çıkarılmıştır.

İşten Çıkış Kodu Nedir?

İşten Çıkış Kodunun Önemi

İşten çıkış kodu, iş yargılamasında önem taşır. İşten ayrılış bildirgesinin, dava dosyasında bulunması gerekir. Uyuşmazlık durumunda mahkemeler, anılan bildirgenin, Kurumdan temin edilmesine karar verilmektedir. İşten ayrılış bildirgesi ile gösterilen işten çıkış kodunun, iş sözleşmesinin fesih nedenini teyit etmesi gerekir.

İşten Ayrılış Bildirgesinin İdari Yoldan Düzeltilmesi

İşveren Tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna Başvurulması  İşveren, işten ayrılış bildirgesinde yer alan sigortalının mesleği, meslek kodu, çıkış günü ve gerekçesi ile bu ay ve öncesindeki aylık kazancı, işten ayrılma tarihini takip eden on günlük sürede düzeltilebilir.

Düzeltme işleminin yapılabilmesi için bu işlemin, aylık prim ve hizmet belgesi ile çelişmemesi, şüphe ya da tereddüt uyandırmaması gerekmektedir. İşten ayrılış bildirgesi, bu süre içinde iptal de edilebilir. Ancak işkolu ve sigortalının adresi, her zaman işveren tarafından değiştirilebilmektedir. İşçinin, tek başına SGK’na başvurması ise mümkün değildir. İşçinin, işverenle birlikte başvurması gereklidir.

Türkiye İş Kurumuna Başvurulması

İşsizlik ödeneği, İŞKUR tarafından ödenmektedir. İşsizlik ödeneğine hak kazanmak açısından işten çıkış kodunun, 4447 sayılı Kanunun 51. maddesinde sayılan hallerden birine uyması gerekmektedir. İşveren tarafından işten ayrılış bildirgesi ile ilgili olarak on günlük süreden sonra yapılacak düzeltme taleplerinin, İŞKUR’a yöneltilmesi gerekir.

Zira işten ayrılış bildirgeleri, bu süre sonrasında İŞKUR sistemine düşmektedir. İşçinin, SGK’na tek başına başvurması mümkün değil iken İŞKUR’a başvurması ise mümkündür. İşçi ya da işveren tarafından yapılan başvurularda, düzeltme nedenlerine ilişkin belgeler sunulmalıdır

İşten Ayrılış Bildirgesinin Dava Yolu İle Düzeltilmesi

İşten çıkış kodunun düzeltilmesi amacı ile açılacak davalarda arabulucuya başvurulması gerekmemekle birlikte, işçi ile işveren arasında işçilik alacakları ya da işe iade talebi ile arabulucuya başvurulduğunda, taraflarca arabuluculuk aşamasında anlaşılmış olabilir.

Bu durumda işten ayrılış bildirgesinde gösterilen işten çıkış kodunun, bir önemi kalmamaktadır. İşçi, anlaşma tutanağı gereğince kıdem, ihbar ya da sair haklarına hak kazanabilir. Anlaşma tutanağı, işsizlik ödeneği açısından da belirleyicidir.

İşten Ayrılış Bildirgesinin Dava Yolu İle Düzeltilmesi 

Dava Açılması

İşçi eğer kodun geçersiz olduğunu düşünüyorsa İş Mahkemelerinde dava açabilir. Ancak SGK’ ya karşı dava açamaz.

“5.  Davacı  vekilince  dava  tarihinden  önce  16.09.2019  tarihinde  …  Sosyal  Güvenlik  İl Müdürlüğüne  başvuru  yapılarak işten çıkış kodunun düzeltilmesi  ve  davacının  işsizlik  ödeneğinden  faydalandırılması  talep  edilmesine  rağmen  bu  talep  ile  ilgili  işlem  yapılmaması  üzerine  eldeki  dava  açılmıştır.  Öncelikle  belirtmek  gerekir  ki işten çıkış kodunun düzeltilmesi  veya  tespitine  ilişkin  talepler  yönünden  Sosyal  Güvenlik  Kurumuna  husumet  yöneltilmesi  mümkün  değildir.  Bu  bakımdan  somut  uyuşmazlıkta  Mahkemece  SGK  Başkanlığına  yöneltilen  davanın husumet yönünden reddine karar verilmesi isabetlidir.”, Y.9.HD., K.2022/5926 (12 Mayıs 2022).  

Türkiye İş Kurumuna Dava Açılması

İşveren tarafından işten çıkış kodu doğru gösterilmekle beraber, İŞKUR tarafından işçiye işsizlik ödeneği verilmemiş olabilir. Bu durumda işsizlik ödeneğinin, işverenden talep edilmesi mümkün değildir.

Zira işveren, yasal yükümlülüğünü yerine getirmek sureti ile işten çıkış kodunu doğru göstermiş, ancak İŞKUR şartları taşıyan bir başvuruyu reddetmiştir. Bu durumda, işçi tarafından yasal yollara başvurulduğunda, artık İŞKUR’a husumet yöneltilmelidir. Zira işsizlik ödeneğinin koşullarının bulunması durumunda, işsizlik ödeneğinin borçlusu, İŞKUR olmaktadır.

İşverene Dava Açılması

İşten ayrılış bildirgesi ile işten çıkış kodunun yanlış bildirilmesi durumunda, dava açılmak sureti ile bu kodun düzeltilmesinde, işçinin hukuki yararının bulunup bulunmadığı hususu incelenmelidir.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 106/2. maddesi gereğince kanunlarda sayılan istisnalar dışında, tespit davasının açılabilmesi için güncel bir yararın bulunması gerekir. Aynı maddenin üçüncü fıkrasında maddi olayların, tek başına tespit davalarına konu olamayacağı düzenlenmiştir.

  “Somut  olayda,  işveren  tarafından  Kuruma  kod  29 koduyla verilen işten ayrılış  bildirgesinin  gerçek  olup  olmadığı  hususu,  taraflar  arasında  görülecek  işe  iade  davası  veyahut  işçilik  alacaklarına  ilişkin  davalarda  çözümlenebileceği gibi, 6100 sayılı HMK’nın 106/3 maddesi gereğince eda davası açılmasının mümkün olduğu  hallerde  tespit  davası  açılmasında  hukuki  yararın  bulunmadığı  gözetilmeksizin,  davalı  işverenin  davacının işten ayrılış  bildirgesini  Kod  29 koduyla bildirdiği  hususunun  gerçek  olmadığının  tespitine  karar  verilmesi isabetsizdir.”, Y.21.HD., K.2020/324. (28 Ocak 2020).   

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Mehmet Uğur DUDAKLI

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu