Artırmadan Çekilme Suçu ve Cezası

Artırmadan çekilme suçu İcra İflas Kanunu madde 345/b maddesinde düzenlenmiştir.

İcra ve İcra ve İflas Kanunu’na göre gerçekleştirilen haciz takiplerinde, haczedilen malların paraya çevrilmesi sürecinde, özellikle taşınır malların satışı genellikle açık artırma (ihale) yöntemiyle gerçekleştirilir. Bu açık artırma süreci ve hazırlık aşamaları, kanunda detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Elektronik ortamda teklif verme yöntemiyle başlayan açık artırmada, teklif verme süreci birinci ihale tarihinden itibaren on gün önce başlar ve ihalenin tamamlandığı gün öncesinde sona erer. Elektronik ortamda yapılan tekliflerde, hacizli malın tahmin edilen değerinin yüzde elli altına düşmemesi şartı bulunmaktadır.

İİK’nın 345/b maddesinde ise bu ihale usulünün kanuna uygun bir şekilde gerçekleştirilebilmesi ve haksız menfaat sağlanmasının önüne geçilebilmesi için belirli yükümlülüklere uymayan kişilere yönelik yaptırımlar düzenlenmiştir. Kanuna göre yapılan ihalelerde vaat edilen bir yarar veya menfaat karşılığında açık artırmadan çekilen veya katılmayan kişiler, ya da bu kişilere aracılık edenler hakkında bir yıla kadar hapis ve bin güne kadar adli para cezası öngörülmüştür.

Artırmadan Çekilme Suçunun Maddi Unsurları

Suçun maddi unsurları fail, mağdur, konu, fiil ve netice bakımından değerlendirilmektedir.

Fail ve Mağdur

Suçun faili; kendisine vaat edilen veya yarar sağlanan ve bu sebeple arttırmadan çekilen, artırmaya katılmayan kişi ile bunlara aracılık eden kişilerdir.

Bu suçun mağduru ise kesinleşmiş icra takibinin takip alacaklısıdır.

Konu

Menfaat karşılığı artırmadan çekilme veya artırmaya katılmama suçunun konusu somut olayda ihale usulü ile satışı yapılacak olan mal veya mallardır.

Artırmadan Çekilme Suçunda Fiil

İcra İflas Kanununa göre yapılmış olan bir ihale olmalıdır.

İhale yapılırken bir yarar karşılığında ihalede artırmadan çekilme veya ihaledeki artırmaya katılmama durumunun mevcut olması gerekmektedir.

Kişi artırmadan çekilmeye veya artırmaya katılmama hareketine kendisine veya başkasına vaat edilen veya sağlanan yarar karşılığında yapmış olması gerekmektedir.

Netice

Suçun gerçekleşmesi için kanun koyucu alacaklının zarara uğraması gibi bir netice aramamaktadır. Bu anlamda İİK m. 345/b’nin şekli bir suç olduğunu belirtmek gerekir.

Artırmadan Çekilme Suçunun Manevi Unsuru

Kanun koyucu failde suçun işlenişi sırasında bir amaç veya saik aramamıştır. Suçun oluşabilmesi için failin bilerek ve isteyerek artırmadan çekilmesi veya artırmaya hiç katılmaması gerekmektedir.

Suçun Özel Görünüş Şekilleri

Somut olayda failin hareketlerinin bölünebilirliği söz konusu ise teşebbüs hükümleri bu icra hareketlerinin başladığı ancak tamamlanamadığı bir ihtimalde söz konusu olabilecektir.

İcra suçlarının çoğunluğunun aksine bu hüküm özgü suç türünde bir suç değildir. Dolayısıyla suça iştirak mümkündür.

Suçun Takip Usulü

Artırmadan çekilme suçu re’sen kovuşturulan suçtur.

Artırmadan Çekilme Suçunun Cezası

Suçun yaptırımı; bir yıla kadar hapis cezası ile bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılmaktadır.

TCK m. 66 gereği suç dava zamanaşımı süresi sekiz yıldır. Ceza zamanaşımı süresi ise TCK m.68/1 gereği on yıldır.

Sonuç

İcra ve iflas süreçleri, karmaşıklıkları ve hukuki detayları nedeniyle uzman bir avukatla çalışmanın kritik bir öneme sahip olduğu hukuki alanlardan biridir. Bu süreçlerdeki teknik detaylar, mali sonuçlar ve hukuki düzenlemeler göz önüne alındığında, profesyonel bir rehberlik olmaksızın adım atmak risklidir.

Ayrıca, belge hazırlama, muhataba iletişim ve müzakere gibi aşamalarda avukatın uzmanlığı, sürecin düzenli ve etkili bir şekilde ilerlemesine yardımcı olur. Unutulmamalıdır ki, hukuki destek almak, güçlü bir strateji oluşturmanın ve hakların korunmasının en etkili yoludur.

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Evrim ÜSTÜNDAĞ