İntihara Yönlendirme Suçu (TCK m.84)
İntihara Yönlendirme Suçu (TCK m.84)
İntihar, kişinin kendi hayatına son vermesi anlamına gelmektedir. İntihar eden kişiye ceza uygulanamayacağı için bir kişinin kendi yaşamına son vermesi suç olarak düzenlenmemiştir. Bu sebeple fiil suç olmadığından bu fiile azmettirme de suç olarak değerlendirilemeyecektir.
İntihara yönlendirme suçu ile korunan hukuki değer kişilerin yaşama hakkıdır. Bu suç türü TCK’nın 84. maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir;
İntihara yönlendirme Madde 84- (1) Başkasını intihara azmettiren, teşvik eden, başkasının intihar kararını kuvvetlendiren ya da başkasının intiharına herhangi bir şekilde yardım eden kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) İntiharın gerçekleşmesi durumunda, kişi dört yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (3) Başkalarını intihara alenen teşvik eden kişi, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (Mülga ikinci cümle: 29/6/2005 – 5377/10 md.) (4) İşlediği fiilin anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan veya ortadan kaldırılan kişileri intihara sevk edenlerle cebir veya tehdit kullanmak suretiyle kişileri intihara mecbur edenler, kasten öldürme suçundan sorumlu tutulurlar. |
I. Suçun Unsurları
A. Maddi Unsurlar
1. Fiil
İntihara yönlendirme suçunu düzenleyen Türk Ceza Kanununun 84. maddesinin 1. fıkrasında düzenlenen fiiller, “bir başkasını azmettirmek”, “intihara teşvik etmek”, “intihar kararını kuvvetlendirmek”, “intihara herhangi bir şekilde yardım etmek” şeklindedir. Maddede sayılmış eylemlerden birinin gerçekleştirilmesi suçun oluşumu bakımından yeterlidir.
Maddenin ilk fıkrasında intihara yönlendirme suçuna yer verilmişken, ikinci fıkrada ise bu suçun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hali düzenlenmiştir. Aynı maddenin üçüncü fıkrası başkalarını intihara alenen teşvik etme suçunu düzenlemişken son fıkra ise intihara sevk ve mecbur eden kişilerin bu fiillerinden dolayı sorumluluğuna yer vermiştir.
a)- İntihara Yönlendirme (m.84/1)
TCK’nın 84. maddesinin 1. fıkrasında yer verilen; “ Başkasını intihara azmettiren, teşvik eden, başkasının intihar kararını kuvvetlendiren ya da başkasının intiharına herhangi bir şekilde yardım eden kişi” ifadesinden de açıkça görüleceği üzere intihara yönlendirme suçu seçimlik hareketli bir suç olup suçun gündeme gelmesi için hareketlerden birinin gerçekleştirilmesi yeterlidir.
Bu seçimlik hareketler sonucu ölümün meydana gelmesi aranmayıp kişinin intihara teşebbüs etmesi yeterlidir.
aa. İntihara Azmettirme: İntihara azmettirmeden anlaşılması gereken intihar etme düşüncesi bulunmayan bir kimseyi bu düşünceye sevk etmektir.Bu sebeple azmettirme ancak icrai bir hareketle gerçekleştirilebilecek olup ihmali davranışla intihara azmettirme mümkün değildir. Azmettirme kişinin intihara girişmesine yol açacak ağırlığa sahip olmalıdır.
Azmettirmenin kişiyle birebir temasa geçilerek yapılmasına gerek yoktur. Azmettirme telefon konuşmasıyla veya sms yoluyla da yapılabileceği gibi azmettirmede başka bir kimse de kullanılabilir.
İntihara azmettirme, mağduru tehdit etmek suretiyle icra edilirse bu durumda mağdurun tehditten başka türlü kurtulma imkânı yoksa intihara azmettirmeden değil Türk Ceza Kanunu’nun 84. maddesinin 4. fıkrasına göre “intihara mecbur etme”den söz edilir ve fail kasten öldürme suçundan ceza alır.
YARGITAY 1.CEZA DAİRESİ Esas Numarası: 2013/4118 Karar Numarası: 2013/7481 Karar Tarihi: 04.12.2013 Evli ve iki çocuk babası olan 31 yaşındaki sanık B. ile 16 yaşındaki mağdur K.’in arkadaşlık yapmasını ailelerinin onaylamaması üzerine, B.’in 11.03.2010 tarihinde K.’in telefonuna mesaj çekerek “benimle her şeye var mısın” dediği, K.’in de “evet” şeklinde cevap vermesi üzerine, bu kez de mağdureden öldürecek bir ilaç getirmesini istediği, 12.03.2010 tarihinde K.’in evden 4 kutu ilaç alarak okul çıkışı B. ile buluştuğu, birlikte Mersin’den Erdemli’ye gittikleri, burada bir pansiyonda kaldıkları, 14.03.2010 tarihinde B.’in K.’e ilaçları getirip getirmediğini sorduğu, K.’in de getirdiğini söylemesi üzerine ilaçları paylaştıkları, önce K.’in içmeye başladığı, B.’in de ilaçları içtiği, bir süre sonra hastaneye gittikleri ve tedavi sonucu yaşama döndürüldükleri olayda, intihar etmeyi sanık B.’in teklif ettiği ve intihar etmekte kullanılan ilaçları sanığın isteği üzerine mağdurenin temin ederek getirdiği anlaşılmakla, sanığın eylemine uyan intihara yönlendirme suçundan cezalandırılması gerektiği düşünülmeksizin, yazılı şekilde beraatine karar verilmesi, Sonuç: Bozmayı gerektirmekle, .. |
YARGITAY 1. CEZA DAİRESİ 2014/3770 Esas, 2015/4273 Karar, 02.07.2015 Tarih. “seni gelirsem silahla vuracağım, ben gelmeden kendini vur, bu işi bana bırakma” dediği ve sinkaflı küfürler ettiği, bu telefon görüşmesini o sırada maktul …’ın yanında bulunan tanık …’nin de duyduğu, tanık …’nin maktul …’ı sakinleştirmeye çalıştığı ve bir süre sonra evden ayrıldığı, maktul …’ın bulunduğu eve önce maktulün annesi …, daha sonra ise sanık … ile oğlu …’nin geldiği, birlikte maktul …’ın geceyi nerede geçirdiği konusunda konuşmaya başladıkları, maktulün kaçamaklı cevap vermesi üzerine tartıştıkları, …’nin maktul …’ı darp ettiği, gürültüyü duyan komşuların eve gelmesi üzerine birlikte sanık …’ye ait mobilya dükkanına gittikleri, aynı konuda tartışmaya devam ettikleri, sanık …’nin maktulden MSN şifresini istemesi, maktulün de MSN şifresini sadece teyzesinin kızı olan tanık …’e vereceğini söylemesi üzerine sanık …’nin kabul ettiği, maktul …, sanık … ve çocukları …’nin birlikte eve döndükleri, oturma odasında oturdukları sırada önce sanık …’nin lavaboya, sonra maktul …’ın çocuk odasına gittiği, çocuk odasından silah sesi gelmesi üzerine sanık …’nin lavabodan, çocukları …’nin ise oturma odasından çıktıklarında koridorda karşılaştıkları, birlikte çocuk odasına gittiklerinde, maktul …’ın sağ göğsünden isabet eden mermi sonucu yaralandığını ve yakınında tabanca olduğunu gördükleri, sanık …’nin maktulü kucaklayarak antreye çıkardığı, telefonla 112’yi aradığı, ancak maktulün olay yerinde ateşli silah mermi çekirdeği yaralanmasına bağlı iç organ ve büyük damar yaralanmasından gelişen iç kanama sonucu öldüğü olayda, maktulün sağ el dış svaplarında atış artıkları bulunduğunun tespit edildiği anlaşılmakla, Sanık …’nin eşi olan maktul …’ı tabanca ile öldürdüğüne dair her türlü kuşkudan yeterli ve kesin kanıt elde edilemediği, ancak sanık …’nin maktul … ile yaptığı telefon görüşmesi sırasında “seni gelirsem silahla vuracağım, ben gelmeden kendini vur, bu işi bana bırakma” şeklindeki sözlerinden bir süre sonra ölümün meydana gelmesi dikkate alındığında, sanık … hakkında 5237 sayılı TCK.nun 84. maddesi uyarınca intihara yönlendirme suçundan cezalandırılması gerektiği gözetilmeden yazılı şekilde beraatine karar verilmesi, Bozmayı gerektirmiş, katılan vekilinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, hükmün bu nedenle tebliğnamedeki düşünce gibi BOZULMASINA, 02/07/2015 gününde oybirliği ile karar verildi. |
bb. İntihara Teşvik Etme: İntihara azmettirmeden farklı olarak intihara teşvik etmede intihar etme düşüncesi bulunan ancak henüz kesin karar vermemiş kişinin bu konuda isteklendirilmesi söz konusudur. İntihara teşvik ettirilmesinden bahsedilebilmesi için, mağdurun intihar niyetinin bulunması ve failin kişinin intihar düşüncesi olduğundan haberdar olması gerekmektedir.
Burada dikkat edilmesi gereken husus intihara teşvik etme alenen ve belirli bir muhatap bulunmaksızın yapılırsa TCK’nın 84. maddesinin 1. fıkrası değil 84. maddesinin 3. fıkrası uygulama alanı bulacaktır.
cc. İntihar Kararını Kuvvetlendirme: Bu seçimlik harekette kişi intihar düşüncesini aşmış olup intihar kararını da vermiştir. Bu fiilden söz edilebilmesi için failin, kişinin intihar kararını aldığını bilmesi gerekir. Burada failin gerçekleştirdiği fiil kesin karar veren mağdurun icra aşamasına geçmesi için kararının kuvvetlendirilmesidir.
dd. İntihara Yardım Etme: Fiilin işlenmesinden sonra yardımda bulunacağını vaat etmek, suçun işlenişi konusunda yol göstermek, fiilin işlenmesinde kullanılan araçları sağlamak, intihara yardım etme fiili kapsamındadır.Yani intihara yardım etme fiilinden anlaşılması gereken intiharı fiilen kolay hale getirmektir. Bu yardımın maddi veya manevi olması fark etmemektedir.
b)- Başkalarını İntihara Alenen Teşvik Etme (m.84/3)
Türk Ceza Kanunu’nun 84. maddesinin 3. fıkrasında yaptırıma bağlanan fiil, başkalarını intihara alenen teşvik etmektir. Bu fıkrada düzenlenen suç türünde intihara teşvik eden kişi veya kişiler belirli olmamalıdır. Aleniyet teşvik etme kavramı sorgulanırken fiilin belirsiz sayıda kişi tarafından algılanabilecek şekilde gerçekleştirilmesi aranmaktadır. Başkalarını intihara alenen teşvik etme, sırf hareket suçu olup, alenen teşvik fiilinin gerçekleşmesiyle birlikte suç tamamlanır. Yani mağdurun intihara girişmiş olması veya ölmesi gerekmektedir. Suçun faili herkes olabilir. Türk Ceza Kanununun 84. maddesinin 1. fıkrasından farklı olarak suçun belirli bir mağduru bulunmamaktadır.
Bu hususta alenen teşvik ile kişilerin intihar etmesi halinde 84. maddenin 2. fıkrasındaki nitelikli halin uygulanıp uygulanmayacağı doktrinde tartışmalıdır. Hakim görüşe göre; ikinci fıkra birinci fıkranın nitelikli hali olup alenen teşvik suçu ise bağımsız bir suç tipi olduğundan alenen teşvik sonucu intiharın gerçekleşmesi halinde ikinci fıkra hükmü uygulama alanı bulmayacaktır.
c)- İntihara Sevk ve Mecbur Etme (m.84/4)
aa. İşlediği Fiilin Anlam Ve Sonuçlarını Algılama Yeteneği Gelişmemiş Olan Veya Ortadan Kaldırılan Kişileri İntihara Sevk Etme: TCK.’nın 84. maddesinin 4 fıkrasına göre; “İşlediği fiilin anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan veya ortadan kaldırılan kişileri intihara sevk edenler” kasten öldürme suçundan sorumlu tutulmaktadır. Bu durumda intihara girişilmesi ancak ölümün gerçekleşmemesi halinde fail kasten öldürme suçuna teşebbüs suçundan sorumlu tutulacaktır. Bu fıkranın uygulama alanı bulacağı kişilere örnek olarak ise akıl hastaları verilebilecektir.
bb. Cebir Veya Tehdit Kullanmak Suretiyle Kişileri İntihara Mecbur Etme: TCK.’nın 84. maddesinin 4 fıkrasına göre; cebir veya tehdit kullanmak suretiyle kişileri intihara mecbur edenler kasten öldürme suçundan sorumlu tutulmaktadırlar. Bu fıkranın uygulama alanı bulması için cebir ve tehdit suçun unsuru olduğundan fail ayrıca kasten yaralama ve tehdit suçlarından sorumlu tutulmayacaktır.
2. Netice
Türk Ceza Kanununun 84. maddesinin 1. fıkrasında düzenlenen intihara yönlendirme suçu sırf hareket suçudur. Maddede yazılı davranışların gerçekleştirilmesiyle birlikte suçun tamamlandığını kabul etmek gerekir. Bu anlamda, bu suç tipinde nedensellik bağının araştırılmasına gerek yoktur.
3. Fail
Suçun faili 84. maddeden de açıkça görüleceği üzere; “Başkasını intihara azmettiren, teşvik eden, başkasının intihar kararını kuvvetlendiren ya da başkasının intiharına herhangi bir şekilde yardım eden kişi” dir. Yani bu suçun faili herkes olabilir. Suçun faili bakımından özel bir koşul aranmamıştır.
4. Mağdur
Suçun mağduru intihara yönlendirilen kimsedir. Bu sebeple mağdur herkes olabilir. Ancak 84. maddenin 4. fıkrasında mağdur olabilecek kişi ancak fiilin anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan kişilerdir.
Türk Ceza Kanununun 84. maddesinin 1. fıkrasında düzenlenen suçun mağduru belirli bir kişiyken aynı maddenin 3. fıkrasında ise sayısı belirsiz kişi veya kişilerdir.
5. Suçun Konusu
İntihara yönlendirme suçunun konusu, yaşayan insanların hayatıdır.
B. Manevi Unsurlar
İntihara yönlendirme suçu ancak kasten işlenebilmektedir. Fail, mağduru intihara azmettirdiğini, teşvik ettiğini, kararını kuvvetlendirdiğini ya da yardım ettiğini bilmeli ve istemelidir. İntihara yönlendirme suçu sırf hareket suçu olduğundan ölümün gerçekleşmesi failin kastı kapsamında değildir.
İntihara yönlendirme suçunun taksirle işlenmesi mümkün değildir. Failin herhangi bir saikla hareket etmesi gerekmez.
C. Hukuka Aykırılık Unsuru
Bu suçta, meşru müdafaa bir hukuka uygunluk sebebi olabilmektedir.
Ülkemizde kişinin kendi hayatına son verme gibi bir hakkı bulunmadığından, ilgilinin rızası bir hukuka uygunluk sebebi oluşturmamaktadır. Yani ötenazi durumunda, kişinin ölümüne sebebiyet veren kişi kasten öldürme suçundan sorumlu tutulacaktır.
II. Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Hal: İntiharın Gerçekleşmesi
Yukarıda da izah ettiğimiz üzere intihara yönlendirme suçunun oluşabilmesi için ölümün gerçekleşmesi aranmamaktadır. Bu durumun yanında Türk Ceza Kanununun 84. maddesinin 2. fıkrasında; “İntiharın gerçekleşmesi durumunda, kişi dört yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” ifadesine yer verilerek neticesi sebebiyle ağırlaşmış hale yer verilmiştir.
Neticesi sebebiyle ağırlaşmış suçlarda failin bu neticeden sorumlu tutulabilmesi için, ağırlaşmış neticeye yönelik en az taksirinin bulunması gerekmektedir. İntihara yönlendirme suçunda mağdurun hayatını kaybetmesi, intihara yönlendirme fiilinin işlendiği sırada değil, bu fiilin işlenmesi sonucu ortaya çıkabilecek ağırlaşmış bir durumdur.
III. Suçun Özel Görünüş Şekilleri
1. Teşebbüs
Bu suç sırf hareket suçu olup, seçimlik hareketlerden birinin gerçekleştirilmesiyle suç gerçekleşir. İntihara yönlendirme suçu failin mağduru intihara azmettirme, teşvik etme, başkasının intihar kararını kuvvetlendirme, başkasının intiharına herhangi bir şekilde yardım etmesi sonucu tamamlanır. Ancak bu fiiller sonucu mağdur intiharla ilgili icram bir davranışta bulunmadıysa bu durumda suç teşebbüs aşamasında kalır.
Fail 84. maddenin 4. fıkrasına göre cebir veya tehdit ile mağduru intihara yönlendirmiş buna karşın mağdur ölmemişse fail kasten öldürme suçuna teşebbüsten cezalandırılacaktır.
2. İştirak
İntihara yönlendirme suçunda iştirak bakımından farklı bir durum söz konusu değildir. Genel hükümler uygulama alanı bulacaktır. Örneğin bir kimseyi intihara yönlendirmek için başka bir kimse azmettirilirse bu durumda bu kişi intihara yönlendirme suçuna azmettirmeden sorumlu tutulacaktır.
3. İçtima
Fail, tek bir hareketle birden fazla mağduru intihara yönlendirmişse fail tek bir suçtan cezalandırılacaksa da verilecek ceza artırılacaktır.
Bir suç işleme kararıyla aynı kişi birden çok kez intihara yönlendirilirse bu durumda fail zincirleme suç hükümleri uyarınca sorumlu tutulacaktır. Ancak 84. maddenin 4. fıkrasına göre intihara sevk ve mecbur etme suçu söz konusuysa kasten öldürmeye ilişkin hükümler uygulama alanı bulacağından faile zincirleme suç hükümleri uygulanmayacaktır.
IV. Soruşturma Usulü Nasıldır?
Maddede düzenlenen tüm suç tipleri re’sen takip edilir. Türk Ceza Kanununun 84. maddesinin 1. fıkrasında düzenlenen intihara yönlendirme ve 84. maddenin 3. fıkrasında düzenlenen intihara alenen teşvik suçlarında görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir. 84. maddenin 4. fıkrasında düzenlenen intihara sevk veya mecbur etme suçu hususunda görevli mahkeme ise ağır ceza mahkemesidir.
Mağdur intihara yönlendirilmesi sonucunda ölürse , 84 üncü maddenin 2 nci fıkrasında neticesi sebebiyle ağırlaşmış hal düzenlenmiş olup bu ihtimalde fail, dört yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. İntihara alenen teşvik suçunun cezası ise üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezasıdır. İntihara sevk veya mecbur bırakılma suçunun işlenmesi halinde fail Türk Ceza Kanununun 81. maddesinde düzenlenen kasten öldürme suçundan sorumlu tutulacak ve müebbet hapis cezası ile cezalandırılacaktır.
Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Ezgi YÜCEL
