Çeşitli Edimlerin İfası

Çeşitli edimlerin ifası konusunu bölünebilir edimlerde ifa, bölünemeyen edimlerin ifası, çeşit ve parça borçlarında ifa, seçimlik borçlarda ifa ve parça borçlarda ifa olmak üzere beş gruba ayrılır.

Bölünebilir Edimlerde İfa

Kısmi ifa yalnızca bölünebilir edimlerde söz konusu olur. Kısmi ifanın mevcut olabilmesi için borcun muaccel olması şartı aranır. Bu kapsamda muacceliyet alacaklının borçluyu ifaya zorlayabilmesidir.

Bazı istisnai durumlarda alacaklı bakımından kısmi ifayı kabul mecburiyeti mevcuttur. Bu istisnalar şu şekildedir:

• Alacaklı ile borçlu arasında borcun kısmen ifa edilebileceğine dair anlaşma olabilir.
• Kısmi ifanın reddi hakkın kötüye kullanılmasını teşkil ediyor olabilir.
• Edimin nitelik ya da niceliği tek defada ifayı imkansız kılıyor olabilir.
• Özel kanun hükmü ile kısmi ifayı kabul zorunluluğu getirilmiş olabilir.

Bölünemeyen Edimlerin İfası

Bölünemeyen edimler, bölündüğü durumda niteliği değişen mallardır. Bölünemeyen edimlerde tek bir borçlu ya da alacalı varsa borç alacaklıya ifa edilerek sona erer.

Birden fazla borçlu ve tek bir alacaklı varsa borçlulardan birinin borcu alacaklıya ifası ile beraber borç sona erer. Birden fazla alacaklının olduğu durumda alacaklılar arasında teselsül varsa borcun alacaklılardan birine ifa edilmesi ile beraber sona erer. Eğer ki teselsül yoksa borç bütün alacaklılara ifa edilmelidir.

Çeşit Borçlarında İfa

Çeşit borçlarında verilecek eşyanın seçimi borçluya aittir. Borçlunun aksi kararlaştırılmadıkça çeşit borcunu seçerken orta kalitede mal verebilmesi mümkün değildir. Çeşit borcunda imkânsızlık yoktur.

Parça Borçlarında İfa

Parça borçları borcun konusu olarak misli ya da gayrimisli bir eşyanın, sözleşmenin taraflarınca ferden belirlendiği durumlarda söz konusu olur.

Parça borçlarında borcun ifa edilmesinin tek yolu borcun konusu olan belli bir edimin yerine getirilmesidir.

Seçimlik Borçlarda İfa

Seçimlik borç, borcun birden çok edimi kapsadığı durumlarda meydana gelir.

Seçim hakkı değiştirici yenilik doğuran bir hakkın kullanılması niteliği taşımaktadır. Seçim hakkı alacaklıya ya da borçluya tanınmış olabilir. Kural olarak borçlu seçim hakkına sahiptir. Seçim hakkının kullanılması herhangi bir şekle tabi değildir. Açık ya da örtülü olarak kullanılması mümkündür.

Para Borçlarında İfa

Türk hukukunda uzun yıllar boyunca para üzerinden borçlanılması yasaktı. Sonraki zamanlarda ekonominin dünya ekonomisine entegrasyonu kapsamında yabancı para dolaşıma sunuldu ve yabancı para üzerinden borçlanılması serbest hale getirilmiştir.

Birçok ülkenin yabancı para üzerinden kararlaştırılmasının temel sebebi alacağın değerinin yabancı para karşısında değer kaybetmesine bağlı olarak değer kaybetmesinin önüne geçilmesidir.

Mevzuat Hükümleri Kapsamında Yasal Olduğu Durumlar Açısından Yabancı Para Borçlarında İfa

TBK m. 99/1’e göre, “Konusu para olan borç Ülke parasıyla ödenir.”

Bu şekilde para borcu yabancı para olsa dahi borçlu isterse borcunu ülkenin parasıyla ödeyebilme hakkına sahiptir.

Yabancı Para Borcunun Vadesinde Ödenmemesi

Yabancı para borcunun vadesinde ödenmemesi durumunda sözleşmede aynen ifa kaydı yoksa alacaklının yabancı para borcunun ifası açısından seçimlik yetkisi mevcuttur.

Para Borçlarında Faiz

Faiz, para alacaklısına parasından yoksun kaldığı süre için bir hukuki işlem ya da kanun uyarınca ödenmesi gereken karşılıktır. Faiz ifadesi tek başına temerrüt faizini değil, anapara faizini karşılamak üzere kullanılır.

Cari hesap sözleşmelerinde üç aydan aşağı olmamak kaydı ile faizin anaparaya eklenerek birlikte tekrar faiz yürütülmesi kararlaştırılabilir ve bu durumda birleşik faiz uygulanır.

orçlu açısından ticari iş niteliğindeki ödünç para verme işlerinde sözleşmede kararlaştırılmış ise birleşik faiz uygulanır. Kıymetli evrakta müracaat borçlusuna başvurmada birleşik faiz uygulanır. Ticari olmayan işlerde kararlaştırılan faiz oranı yasal faiz oranının  (%9), %50 fazlasını ve bu kapsamda %13.5 i aşamaz.

Ekin Hukuk Bürosu olarak alanında uzman kadromuzla dava ve işlemlerinizi takip edebilmemiz için bizimle iletişim kurabilirsiniz.

Duygu Maide KARATAŞ & Av. Ahmet EKİN